Grecja nieznana– półwysep Pelion, wyspy Evia, Skyros, Paxos

EVIA (EYBOIA)

Druga co do wielkości wyspa Grecji (po Krecie) rozciąga się na morzu Egejskim wzdłuż wybrzeży Grecji Centralnej i Attyki na długości 175 km. Na wyspie znajdziemy wysokie góry pokryte lasami sosnowo-kasztanowymi (Dirphys - 1742 m na północy i Ochi – 1398 m na południu), rozległe gaje oliwne i winnice, szerokie plaże w północno-zachodniej części wyspy i małe zatoki od strony otwarego morza, szczególnie w węższej, południowej części. Już w starożytności na Evii wykorzystywano źródła termalne, tradycja przetrwała w Lutra Edipsos i Kymi.

Antyczne ruiny można zobaczyć w Eretrii, Karystos i Styra a w Orei zwraca uwagę olbrzymi posąg marmurowego byka.

Nowoczesne miasta znajdują się głównie od strony kontynentu; stolicą jest Chalkida. Evia dostępna jest przez dwa mosty i kilka linii promowych.

CHALKIDA

Stolica wyspy Chalkida, leży po części na Evii i na kontynecie oddzielonym od niej wąską cieśniną, łączy je stary, zabytkowy most zwodzony. Poturecka twierdza Karababa znajduje się po stronie kontynentalnej. Wybudowano ją w 1686, obronne, blankowane mury twierdzy obejmują wielki obszar, wewnątrz pozostały zabudowania byłych magazynów, płaskie bastiony, pochylnie do wciągania armat na bastiony, na środku znacznie później wybudowano kościół pod wezwaniem proroka Iliasza. W masywnej wieży o podwójnych murach zbudowanej na planie 7-kąta jest ciekawa wystawa rzeźbionych fragmentów kamieniarskich z różnych budowli miejskich pochodzących z kolejnych epok historycznych.

ERETRIA

Miasto, na południe od stolicy, oddalone od niej o 20 km. Jego port zapewnia najkrótsze połączenie promowe z kontynentem w okolicy Aten. Nowożytna Eretria to nadmorski kurort otoczony pasmem wysokich gór, który powstał w XIX w. w części na ruinach antycznego miasta z VIII w. p.n.e.
Starożytna Eretria przechodziła okresy rozkwitu i opuszczenia zależnie od wojen prowadzonych między miastami greckimi, najazdu Persów, dominacji Rzymian, a ostatecznie zrujnowało ją trzęsienie ziemi w 511 roku.

Wśród ruin można wyraźnie rozpoznać teatr, poniżej świątynię Dionizosa, labirynt murów domów mieszkalnych a powyżej akropol ze świątynią Ateny.

Niedaleko od nich znajduje się najsłynniejszy obiekt Eretrii - Dom Mozaik z 370 r. p.n.e. Była to bogata rezydencja z dziedzińcem po środku. Sala bankietowa posiada wspaniałe, doskonale zachowane mozaiki z kolorowych, okrągłych kamyków. Przedstawiają różne sceny z postaciami mitycznymi oraz motywy zwierzęce i rośline. Pozostałe sale też posiadały kolorowe mozaiki.

Trochę bliżej wybrzeża, pośrod nowożytnej zabudowy wyróżniają się pozostałości śwątyni Apollona z VI w. p.n.e., łaźni a wokół miasta systemu murów obronnych.

Muzeum archeologiczne usytuowane na wprost starożytnych ruin, posiada wiele eksponatów odnalezionych podczas wykopalisk na wyspie, m.in. fragmenty świątyni Apollona, plaskorzeźby, fragmenty rzeźb, kamieniarki oraz ciekawe, specyficzne wyroby ceramiczne. Zewnętrzne podcienia budynku mieszczą galerię stelli nagrobnych.

fragment torsu Ateny z głową Gorgony

głowy Tezeusza i Antiopy

Warto zwrócić uwagę na zachowaną zabudowę miasta z XIX w. To typowe dla greckich miasteczek jedno-piętrowe domy z charakterystycznymi balkonami i spadzistymi ale dość płaskimi dachami.

VASILIKO

Miasteczko położone 10 km na południe od stolicy wyspy. Przetrwał w nim obiekt z XIII w. z okresu gdy część wyspy była w posiadaniu Wenecjan. Jest to obronna, wysoka wieża na planie kwadratu z ozdobnymi blankami na szczycie. Aby utrudnić jej zdobycie, posiadała wejście wysoko na piętrze. Obecnie, średniowieczną drabinę zastapiły wygodne metalowe schody.

Dwie podobne wieże zachowały się na wzgórzu w niedalekim Lilandio.

Kilka km od Vassiliko, w Filla na stromyn, niezalesionym wzgórzu wznoszą się pozostałości zamku z XIII w. zbudowanego przez Franków. Z czasem, zamek przeszdł w posiadanie Bizantyjczyków, a w końcu XV w. Turcy zawładnęli regionem i zniszczyli częściowo budowlę. Dzisiaj są to odbudowane, zabezpieczone malownicze ruiny, dostępne przez zygzakujacą po zboczu drogę.

Północne wybrzeże Evii ma linię brzegową mocno poszarpaną, między stromymi brzegami trafiają się szerokie zatoki z piaszczystymi plażami i niewielkie, malownicze wysepki.

wysepka na wprost plaży Agios Nikolaos niedaleko górskiego miasteczka Ellinika

w Kotsikias kolorowe skały tworzą malownicze otoczenie plaży z drobnych kamyków

wysepki Lefkonisia leżące przy północno-wschodnim brzegu

droga między Pilion a Sarakiniko ukazuje urokliwe zakątki stromego brzegu

dziwaczna skała-ostaniec z kapliczką na plaży w Psaropuli

Na zachodnim brzegu wyspy plaże są mniej malownicze, z drobnych kamyczków z bardzo przejrzystą wodą (plaża Rovies)

Na brzegu wyspy na wprost kontynentu na południe od Limni, małego miasteczka o wąskich uliczkach z gęstą zabudową na stromym zboczu znajduje się od VII w. monastyr Galataki (10 km). Najstarsza jego część to XVI-wieczna, kwadratowa, obronna wieża. Służyła do obserwacji morza na wypadek napadu piratów, dziś mieści bibliotekę. Pozostałe budynki są znacznie młodsze.

Między położonymi dalej od morza miasteczkami Mantudi i Prokopi kryje się rezerwat bardzo wiekowych platanów o potężnych konarach.

Zaledwie 4 km od Mantudi jest port, stąd można latem popłynąć promem na wyspy Sporady.

Południowa część Evii jest znacznie węższa i mniej zaludniona. Są tu dość wysokie, niezalesione góry, małe zatoczki z piaszczystymi plażami, a od strony kontynentu kilka małych, malowniczych wysepek.

Panagia, niewielka miejscowość w zatoce zwróconej na zachód z długą piaszczystą plażą wzdłuż tamaryszkowo-eukaliptusowej aleji. Posiada połączenie promowe z kontynentem.

Górskie miasteczko Zarakes posiada 4 km dalej plażę Zarakon, od strony otwartego morza. Od wzburzonych fal i podmuchów silnego wiatru bronią ją naturalne skaliste ściany zatoki i usypany z głazów falochron.

Marmari, miasteczko na południowym brzegu, tonące w egzotycznej roślinności, spogląda na niebieskie wody zatoki z wysepkami na horyzoncie. Położone w tej samej zatoce Figias, Kokinis są równie malownicze.

Na wschodnim brzegu wyspy, w najwęższej jej parti, niedaleko miasteczka Tsakei znajduje się urokliwa, bardzo piaszczysta plaża, głęboko wcięta w ląd, obramowana wysokimi zalesionymi brzegami.

widok na wysepki Megalonisios, Chersonisi, Laberuza

zatoka Kastri na południowym brzegu Evii

KARISTOS

Największe miasto na południu Evii. Jego port zapewnia połączenie promowe z Rafiną blisko Aten. Przy bulwarze nadmorskim zachował się wenecki fort z XIV w. strzegący portu. Na przeciw niego, przy skwerze bydynek muzeum eksponuje ceramikę, marmurowe stelle, fragmenty kolumn i posągów odnalezione w regionie. Karistos posiada przyjemną promenadę nadmorską, która prowadzi od fortu wzdłuż obszernego portu dla statków i łódek rybackich oraz jachtów. Przeciwną stronę bulwaru wypełnia szereg barów, sklepów i tawern.

Na skrzyżowaniu ulic, niedaleko nadbrzeża przetrwały pozostałości mauzoleum rzymskiego z II w. w formie świątyni zwanej „domem rzymskim”. Zbudowano ją na planie kwadratu z kolumnadą dokoła z 22 kolumnami w stylu jońskim.

Na wzgórzu nad miastem wznosił się od XI w. zamek Castelrosso, najpierw bizantyjski, potem wenecki, następnie w posiadaniu tureckim aż do XIX w. Aktualnie pozostały z niego romantyczne ruiny. Można do nich podjechać autem dość krętą szosą prawie pod bramę.

DRAKOSPITA

Evia posiada ciekawą osobliwość – „drakospita”, budowle uważane za legendarne domy smoków.
Pochodzą z V–III w. pne, były układane z płaskich kamieni o różnych wymiarach bez jakiegokolwiek spoidła i używane podczas wielu setek lat, jak o tym świadczy znaleziona w nich przez archeologów ceramika.
Na Evii znajdują się 23 takie „domy dragonów” w kilku miejscach, największy jest na szczycie Ochi lecz dostępny jedynie pieszo. Trzy mniejsze są blisko szosy między Styra a Kapsali. Do następnych można dojechać oznakowaną drogą z Kapsali (3,5 km) poprzez pola i podejść ścieżką od parkingu w górę jeszcze 100 m.

W lesie kryją się kamienne domostwa składające się z głównego domu, mniejszego budynku zapewne gospodarczego, połączonych murami otaczającymi dziedziniec między nimi. Domy zachowały prawie kompletne dachy ułożone z wielkich, płaskich płyt kamiennych nasuwanych na siebie „na zakładkę”.

Teraz środkiem dachu biegnie „szpara” wpuszczająca trochę światła do wnętrza.

Do jednego z domów przylega pomieszczenie na planie kwadratu nakryte kopułą. Przeznaczenie tych budowli nie jest znane; schrony, obserwatoria, sanktuaria ?

Drzewo oliwne

Drzewo oliwne (Olea europaea) jest najpopularnieszym drzewem owocowym w Grecji. Znajdujemy je w Grecji Centralnej, na Peloponezie, na wyspach. Ma niewielkie wymagania, rośnie na suchych, kamienistych zboczach, pod prażącymi promieniami słońca, najczęściej w równych rzędach na polach i poletkach uprawianych od wieków.

W 2 poł. XX w. gdy nastąpił exodus ludzi ze wsi do miasta dla wygodniejszego życia, lepiej płatnej, łatwiejszej pracy, nowoczesnego mieszkania w „bloku”, wiele wiekowych winnic zostało opuszczonych, obecnie następuje proces odwrotny; plantacje oliwne ożywają.

Roczna produkcja czystego oleju wytłaczanego z greckich oliwek osiąga 300 000 t, to daje jej trzecie miejsce na świecie po Hiszpanii i Italii.

W starożytności oliwa z oliwek była używana do celów spożywczych i jako paliwo do lampek oliwnych oświetlających domostwa i pałace oraz do natłuszczania ciała przez greckich sportowców. Zwycięzca w zawodach olimpijskich otrzymywał w nagrodę olej z drzewek z sanktuarium poświęconych bogini Atena.

Jeśli wierzyć mitologii greckiej....
Bogini Mądrości i Rozsądku, Atena kłóciła się z Bogiem mórz, Posejdonem o to kto zostanie patronem dla nowo powstałego miasta. Dla pogodzenia ich wszechwładny bóg Zeus zarządził, że ten, kto zrobi prezent najbardziej przydatny dla ludzi.
Posejdon uderzył swoim trójzębem w skałę i rysnął strumień wody. Atena dotknęła swoją kopią ziemi i wyrosło wspaniałe drzewo oliwne dające jadalne owoce i mające właściwości lecznicze. Uznano że to ono będzie najbardziej przydatne dla ludzkości i Atena została patronką miasta nazwanego Ateny.

Drzewo oliwne pojawiło się na ziemi 14 000 lat temu, znaleziono jego skamieniałe liście pochodzące z VIII w. p.n.e. Jest drzewem wyjątkowo długowiecznym , może żyć ponad 1000 lat.

Okres zbiorów oliwek to wrzesień – grudzień. Ze względu na górzysty teren upraw nie wszędzie można użyć maszyn do potrząsania drzewkami, owoce są często strącane ręcznie kijami. Spadają na rozłożone pod drzewami wielkie siatki i zbierane są ręcznie.
Z zebranych oliwek wytłacza się natychmiast cenny olej, na 1 litr potrzeba około 3 - 5 kg oliwek. Jakość oleju zalezy od gatunku oliwek, sposobu jego otrzymania. Najlepszy jest ten pierwszy wytłoczony sok na zimno, tzw extra vergine.

GRECJA NIEZNANA HELLAS ΕΛΛΑΣ (c. d.) Wyspy, półwyspy i inne miejsca mniej sławne ale też warte obejrzenia		1	Mani, Kanał Koryncki, Heraion, Doliani, Petrachora, Stagira, Porto Germeno, Nekromanteion, Kapseli, Kassope, Elea
		2	Andros, Itaka, Thermos, Didyma, Metsovo i Aoos, Edessa-Longos, Sykion, Volos i okolice, Nea Anchialos, Hydra, Spetses
		3	Zagorohoria, Geraki, Filippi, Nemea, Dion, Pydna, Amfipolis, Leonidio, Monaster Elonis, Tegea
	4		Evia (Eretria, Karistos, Vasiliki, Drakospitia), Pelion, Pella, Paxos, Tiryns, Skyros
		5	Messini, Acheron, Souli, Kythira, Salamina, Poros, Trizin, Gitana, Dodoni
		6	Elafonisos, Monemvasia, Pylos, Methoni, Koroni, Sparta, Vasses, Thiva, Plateje, Kilini-Chlemoutsi, Megalopolis, Feneos, Mantineia, Thiva, Plateje, Aidonia

PELION (PILIO)
Duży półwysep, położony między morzem Egejskim a golfem Pagastycznym dostępny jest z miasta Volos. To stąd Jazon i Argonauci wyruszyli na wyprawę po złote runo do Kolchidy. Pelion to również mityczny kraj centaurów, wspominając choćby Chirona, wychowawcę Jazona i innych herosów. Półwysep prezentuje górzysty krajobraz o stromych zboczach od wschodu i południa i brzegach morskich łatwiej dostępnych od zachodu. Znajdują się tu małe porty rybackie, plaże, urocze górskie miasteczka zagubione wśrod bujnej roślinności. Pod najwyższym szczytem Pliassidi (1635 m npm) usytuowany jest ośrodek narciarski „Agrilefkes” w Chania. Obfita roślinność ; sosny, kasztanowce a w niższych strefach oliwki i drzewa owocowe otaczają miasteczka o specyficznej architekturze.
MAKRYNITSA Najbardziej malowniczym miasteczkiem jest niewątpliwie Makrynitsa, zawieszona na wysokim, stromym zboczu. Można w niej oglądać stare domostwa o wysokich, kilkupiętrowych fasadach (ale znacznie niższe od tyłu zależnie od stromości terenu). Ich mury tynkowane na biało, posiadają tradycyjne okna i malowane kolorowe dekoracje. Z obszernego placu brukowanego marmurowymi płytami, zacienionego rozrosłymi platanami gdzie królują stoliki kafejek można podziwiać panoramę Volos. Przy placu mieści się kościół z XIII w. z ciekawą dekoracją na absydzie a obok marmurowa fontanna. Liczne sklepiki proponują różnorodne pamiątki w tym wiele lokalnych smakołyków, przypraw i ziół.



Panorama na Volos
PORTARIA Sąsiadująca z Makrynitsą posiada podobną zabudowę ale słynie przede wszystkim z bardzo licznych sklepów i straganów, których półki uginają się pod różnokolorowymi słojami miódow, marmolady, owoców w syropie produkowanych według tradycji przodków. Można też nabyć torebki ziół aromatycznych na napary pozwalające leczyć wszelkie dolegliwości ludzkości. Kolejka wąskotorowa na Pelionie Atrakcją wakacyjną Pelionu jest kolejka wąskotorowa. Wybudowano ją w 1904 r. z inicjatywy włoskiego inżyniera Chirico. Początkowo wyruszała z dworca kolejowego w Volos aby zawieźć mieszczuchów do położonego wysoko w górach Milies. Potem budowa szosy dająca pierszeństwo automobilom podcięła jej szyny i kolejka przestała kursować w latach 1970-tych. Dzięki pasjonatom, dawna kolejka wąskotorowa została przywrócona do życia na początku XXI wieku i obecnie znowu wozi turystów zaspokajając ich chęć przeżycia nostalgicznej wycieczki w dawnym stylu. Podróż rozpoczyna się na stacji w Ano Lechonia (15 km od Volos). Lokomotywa, już nie parowa a disel choć do złudzenia przypomina swoje poprzedniczki wypuszczając nawet parę z komina, ciągnie 3 wagony. Rozstaw szyn wynosi zaledwie 60 cm. Pociąg toczy się pomalutku z charakterystycznym stukotem kół, zwalnia na zakrętach, pokonuje kilka wysokich mostów, parę tuneli. Często przeciska się między skałami tak bliskimi że lepiej nie wychylać się przez okno i kosi gałęzie rozrośniętych drzew oliwnych. Przystanek na stacji pośredniej koło Kato Gaetza (15 min) pozwala zwiedzić małe muzeum-sklepik oleju z oliwek. Na stacji przeznaczenia - Milies następuje zabawny manewr; z braku miejsca lokomotywa nie może zakręcić i jest obracana, popychana ręcznie na specjalnej platformie. Przy stacji jest tawerna i hotelik. Ścieżka, brukowana miejscowymi kamieniami układanymi w tradycyjny sposób prowadzi na górę, na plac centralny miasteczka (15 min). W okresie wakacji kolejka kursuje codziennie, wiosną i jesienią tylko w weekendy a zimą wcale. Odjazdy : Ano Lechonia godz.10 ; Milies godz. 15 Czas podróży w jedną stronę : 1,5 godz. Przerwa w podróży pozwala na zwiedzanie Milies i zjedzenie posiłku w miasteczku lub w restauracji przy stacji. Stare parowe lokomotywy można oglądać na stacji w Volos. Oprócz kilku restauracji atrakcją jest tu muzeum komboloi.

ARGALASTI Jedno z większych miasteczek półwyspu, położone w górach niczym nie przypomina niedalekich, nadmorskich miejscowości pełnych turystów ale za to żyje codziennym rytmem rodowitych mieszkańców.
Centrum stanowi kilka ulic wokół kościoła z bizantyjską absydą i olbrzymą, wysoką, pełną kolumienek, marmurową wieżą zegarową, której konkurencję robi mała kapliczka. Argalasti posiada 2 banki, supermarket i różnorodne sklepiki. W dzień targowy (piątek) mały placyk pod platanami zapełnia się autami sprzedawców jarzyn, owoców z pobliskich ogrodów, są nawet świeże ryby z nocnego połowu.
	Absyda bizantyjska przy kościele i Kolorowy szyld sklepu z jarzynami i owocami
MILIES Miasteczko położone u stóp szczytu Pilio (1130 m), który dał nazwę półwyspowi, od XVIII w. było stolicą regionu, intelektualnym ośrodkiem odnowy kultury greckiej pod panowaniem tureckim. Działał tu uniwersytet, biblioteka posiadająca 10 tys cennych, starych ksiąg (nawet z XVI w.) z różnych dziedzin nauki, nie tylko po grecku (dostępna jest do zwiedzania). Milies zniszczyli niemieccy okupanci w 1943 r. paląc domy i zabijając wszystkich mężczyzn z zemsty za akcję partyzantów. W 10 lat po wojnie trzęsienie ziemi zburzyło ledwie odbudowane domy. Dziś miasteczko straciło wiele z dawnej świetności, pozostał kościół z cennym, rzeźbionym ikonostasem, kilka ładnych fonntan z białego marmuru.
	Brukowane uliczki i tawerny pod platanami ożywią się jedynie na czas przyjazdu turystów wąskotorową kolejką z Lechonii.
	Do zabytkowego budynku stacji położonej poniżej miasteczka, prowadzi brukowana ścieżka.
KOTES niewielki, bardzo malowniczy port rybacki położony w głęboko wciętej zatoce na południu Pelionu. Wzdłuż nadbrzeża kilka restauracji o morskim wystroju serwuje ryby z lokalnego połowu.

TRIKERI górskie miasteczko usytuowane parę kilometrów od brzegu morza na wysokim czubku półwyspu z labiryntem wąskich uliczek o niezliczonych zakrętach, prowadzących z górki albo pod górkę, nigdy po płaskim terenie.

AGIOS JOANIS Modny kurort z długą, piaszczystą plażą na północno-wschodnim wybrzeżu Pelionu. Prowadzi do niego od Volos bardzo kręta szosa pokonując strome zbocza najwyższej partii półwyspu. Miejscowość posiada zagospodarowane wybrzeże, liczne pensjonaty, hotele i campingi. Powyżej miasteczka, przy głównej drodze dojazdowej jest stara bizantyjska cerkiew warta obejrzenia.

MILOPOTAMOS Dostępny krętą szosą z Tsagarada posiada słynną plażę na wschodnim, skalistym brzegu. Od parkingu przed zespołem hoteli jest zejście ścieżką przez sosnowy lasek kilkadziesiąt metrów niżej przez teren gościnnej restauracji na brzeg morza. Atrakcją jest widoczna z parkingu skała, z której śmiałkowie skaczą do szmaragdowej wody.

MOURTIAS, mała, żwirkowa plaża na wschodnim brzegu przy zatoce obramowanej malowniczymi skałkami, służy również za port rybacki dla kilku osiedli zagubionych wśrod bujnej roślinności. Leży 20 km na wschód od Myliny (dojazd przez Lafkos).		MARATHIAS szeroka, bardzo malownicza, spokojna zatoka ze starym domostwem na cyplu na południu miedzy Mylina a Trikeri.


INNE WYSPY i MIEJSCOWOŚCI

PELLA Ta starożytna stolica królestwa Macedonii położona jest na północy Grecji, 40 km na zach. od Saloników. Tutaj w 356 r.p.n.e. urodził się Aleksander Wielki, który przez swoje liczne wyprawy wojenne i podboje (aż do doliny rzeki Indus w Indiach) zmienił sytuację polityczną wokół Morza Środziemnego i na Bliskim Wschodzie oraz rozprzestrzenił kulturę hellenistyczną. Pella nie zachowała śladów tego okresu, miasto zostało zburzone i zbudowane od nowa przez Kasandrę, jego następcę na tronie w IV w. p.n.e.
Zachowane ruiny pozwalają odkryć miasto na planie geometrycznym z agorą otoczoną przez bogate domostwa z licznymi, pięknymi mozaikami na posadzkach, pozostałości świątyni Ateny, a na wzgórzu - fragmenty murów pałacu królewskiego. Dwa akropole czekają jeszcze na wykopaliska. W czasie okupacji tureckiej ruiny służyły za kamieniołom dla nowych konstrukcji. Lokalne muzeum eksponuje przedmioty znalezione w okolicy, m.in. dwie statuetki Aleksandra, mozaiki, liczne wazy i figurki ceramiczne. W regionie znajduje się kilka kurchanów z grobowcami macedońskimi a w Vergina królewski grobowiec Filipa, ojca Aleksandra, zawierający liczne przedmioty ze złota.


fragment mozaiki posadzki		mozaikowa posadzka domu

PAXOS Mała skalista wysepka na morzu Jońskim, liczy zaledwie 25 km², łatwo dostępna statkiem z Pargi, 10 mil morskich, lub z Korfu – 35 mil. Legendarne miejsce zalotów miłosnych Posejdona i Amfitryty. Zielona wyspa, gdyż jest porośnięta gajami oliwkowymi, stąd pochodzi najlepszy, podobno, ale i najdroższy olej grecki. Są tu małe piaszczyste plaże i skaliste zatoczki o szmaragdowej wodzie, oraz ponad 40 grot, najpiękniejsza - Ipapanti jest na pn. wybrzeżu. Paxos posiada 3 porty, statki przypływają do stolicy Gajos po pokonaniu długiego, wąskiego przesmyku z 2 wysepkami. Zabytków tu brak, zachowane po trzęsieniu ziemi z 1953 r. pamiątki eksponuje małe muzeum ukazując historię wyspy i rekonstrukcję wnętrza tradycyjnego domu.		aluminiowe kolorowe karafki na wino
		Niedaleko portu wznosi się pomnik marynarza, który zginął w walce o uwolnienie Grecji spod Turków, kierując swój statek pełen dynamitu na okręt turecki.

TIRYNS Uważany jest za dzieło stworzone przez legendarnych Cyklopów, jego wysokie mury z olbrzymich, poligonalnych głazów dokładnie do siebie przylegających nie mogły przecież wyjść spod ręki ludzkiej.... W rzeczywistości jego historia zaczyna się w 28 wieku p.n.e. gdy Hellenowie ufortyfikowali skaliste wzgórze. Tiryns znajduje się zaledwie 5 km na północ od Naupli.

	Tunel kazamaty w murach twierdzy	Widoczne mury pochodzą z tego samego okresu co Mykeny, z XIV w.p.n.e. i otaczały pałac władcy. Przez następne kilkaset lat skromna cytadela została powiększona. Wybudowano nowy, obszerniejszy i bardziej reprezentacyjny pałac z portykiem, dekorowany płytami z alabastru i freskami na ścianach i posiadający łazienkę. Fortyfikacje zostały wyposażone w kazamaty i rozbudowane na północ aby dać schronienie mieszkańcom podzamcza w razie najazdu. Mury mierzyły ponad 9 m wysokości (aktualnie tylko – 7 m) przy średniej szerokosci 6 m, w części gdzie utworzono sklepione tunele – kazamaty osiągały 17 m grubości. Tiryns został całkowicie opuszczony dopiero w V w. p.n.e. a jego mieszkańcy przesiedleni. Badania archeologiczne rozpoczął odkrywca Myken, H. Schliemann w 1884 i trwają one dotąd.


Parę kilometrów dalej, przy bocznej drodze prowadzącej wzdłuż plantacji pomarańczy znajdują się grobowce z okresu neolitu. Skromne, trapezowate wejście w porośniętym trawą kurhanie pozwala wejść do wnętrza; okrągła, wysoka komora grobowa wydrążona w ziemi sklepiona jest kopułą z równo układanych kamieni.

Muzeum archeologiczne usytuowane na wprost starożytnych ruin, posiada wiele eksponatów odnalezionych podczas wykopalisk na wyspie, m.in. fragmenty świątyni Apollona, plaskorzeźby, fragmenty rzeźb, kamieniarki oraz ciekawe, specyficzne wyroby ceramiczne. Zewnętrzne podcienia budynku mieszczą galerię stelli nagrobnych.
EVIA (EYBOIA) Druga co do wielkości wyspa Grecji (po Krecie) rozciąga się na morzu Egejskim wzdłuż wybrzeży Grecji Centralnej i Attyki na długości 175 km. Na wyspie znajdziemy wysokie góry pokryte lasami sosnowo-kasztanowymi (Dirphys - 1742 m na północy i Ochi – 1398 m na południu), rozległe gaje oliwne i winnice, szerokie plaże w północno-zachodniej części wyspy i małe zatoki od strony otwarego morza, szczególnie w węższej, południowej części. Już w starożytności na Evii wykorzystywano źródła termalne, tradycja przetrwała w Lutra Edipsos i Kymi. Antyczne ruiny można zobaczyć w Eretrii, Karystos i Styra a w Orei zwraca uwagę olbrzymi posąg marmurowego byka. Nowoczesne miasta znajdują się głównie od strony kontynentu; stolicą jest Chalkida. Evia dostępna jest przez dwa mosty i kilka linii promowych.
CHALKIDA Stolica wyspy Chalkida, leży po części na Evii i na kontynecie oddzielonym od niej wąską cieśniną, łączy je stary, zabytkowy most zwodzony. Poturecka twierdza Karababa znajduje się po stronie kontynentalnej. Wybudowano ją w 1686, obronne, blankowane mury twierdzy obejmują wielki obszar, wewnątrz pozostały zabudowania byłych magazynów, płaskie bastiony, pochylnie do wciągania armat na bastiony, na środku znacznie później wybudowano kościół pod wezwaniem proroka Iliasza. W masywnej wieży o podwójnych murach zbudowanej na planie 7-kąta jest ciekawa wystawa rzeźbionych fragmentów kamieniarskich z różnych budowli miejskich pochodzących z kolejnych epok historycznych.


ERETRIA Miasto, na południe od stolicy, oddalone od niej o 20 km. Jego port zapewnia najkrótsze połączenie promowe z kontynentem w okolicy Aten. Nowożytna Eretria to nadmorski kurort otoczony pasmem wysokich gór, który powstał w XIX w. w części na ruinach antycznego miasta z VIII w. p.n.e. Starożytna Eretria przechodziła okresy rozkwitu i opuszczenia zależnie od wojen prowadzonych między miastami greckimi, najazdu Persów, dominacji Rzymian, a ostatecznie zrujnowało ją trzęsienie ziemi w 511 roku. Wśród ruin można wyraźnie rozpoznać teatr, poniżej świątynię Dionizosa, labirynt murów domów mieszkalnych a powyżej akropol ze świątynią Ateny. Niedaleko od nich znajduje się najsłynniejszy obiekt Eretrii - Dom Mozaik z 370 r. p.n.e. Była to bogata rezydencja z dziedzińcem po środku. Sala bankietowa posiada wspaniałe, doskonale zachowane mozaiki z kolorowych, okrągłych kamyków. Przedstawiają różne sceny z postaciami mitycznymi oraz motywy zwierzęce i rośline. Pozostałe sale też posiadały kolorowe mozaiki. Trochę bliżej wybrzeża, pośrod nowożytnej zabudowy wyróżniają się pozostałości śwątyni Apollona z VI w. p.n.e., łaźni a wokół miasta systemu murów obronnych.



fragment torsu Ateny z głową Gorgony	głowy Tezeusza i Antiopy



Warto zwrócić uwagę na zachowaną zabudowę miasta z XIX w. To typowe dla greckich miasteczek jedno-piętrowe domy z charakterystycznymi balkonami i spadzistymi ale dość płaskimi dachami.
VASILIKO Miasteczko położone 10 km na południe od stolicy wyspy. Przetrwał w nim obiekt z XIII w. z okresu gdy część wyspy była w posiadaniu Wenecjan. Jest to obronna, wysoka wieża na planie kwadratu z ozdobnymi blankami na szczycie. Aby utrudnić jej zdobycie, posiadała wejście wysoko na piętrze. Obecnie, średniowieczną drabinę zastapiły wygodne metalowe schody.
	Dwie podobne wieże zachowały się na wzgórzu w niedalekim Lilandio.
Kilka km od Vassiliko, w Filla na stromyn, niezalesionym wzgórzu wznoszą się pozostałości zamku z XIII w. zbudowanego przez Franków. Z czasem, zamek przeszdł w posiadanie Bizantyjczyków, a w końcu XV w. Turcy zawładnęli regionem i zniszczyli częściowo budowlę. Dzisiaj są to odbudowane, zabezpieczone malownicze ruiny, dostępne przez zygzakujacą po zboczu drogę.

Północne wybrzeże Evii ma linię brzegową mocno poszarpaną, między stromymi brzegami trafiają się szerokie zatoki z piaszczystymi plażami i niewielkie, malownicze wysepki.
wysepka na wprost plaży Agios Nikolaos niedaleko górskiego miasteczka Ellinika	w Kotsikias kolorowe skały tworzą malownicze otoczenie plaży z drobnych kamyków
wysepki Lefkonisia leżące przy północno-wschodnim brzegu	droga między Pilion a Sarakiniko ukazuje urokliwe zakątki stromego brzegu
dziwaczna skała-ostaniec z kapliczką na plaży w Psaropuli	Na zachodnim brzegu wyspy plaże są mniej malownicze, z drobnych kamyczków z bardzo przejrzystą wodą (plaża Rovies)
Na brzegu wyspy na wprost kontynentu na południe od Limni, małego miasteczka o wąskich uliczkach z gęstą zabudową na stromym zboczu znajduje się od VII w. monastyr Galataki (10 km). Najstarsza jego część to XVI-wieczna, kwadratowa, obronna wieża. Służyła do obserwacji morza na wypadek napadu piratów, dziś mieści bibliotekę. Pozostałe budynki są znacznie młodsze.

Między położonymi dalej od morza miasteczkami Mantudi i Prokopi kryje się rezerwat bardzo wiekowych platanów o potężnych konarach. Zaledwie 4 km od Mantudi jest port, stąd można latem popłynąć promem na wyspy Sporady.

Południowa część Evii jest znacznie węższa i mniej zaludniona. Są tu dość wysokie, niezalesione góry, małe zatoczki z piaszczystymi plażami, a od strony kontynentu kilka małych, malowniczych wysepek.
Panagia, niewielka miejscowość w zatoce zwróconej na zachód z długą piaszczystą plażą wzdłuż tamaryszkowo-eukaliptusowej aleji. Posiada połączenie promowe z kontynentem.	Górskie miasteczko Zarakes posiada 4 km dalej plażę Zarakon, od strony otwartego morza. Od wzburzonych fal i podmuchów silnego wiatru bronią ją naturalne skaliste ściany zatoki i usypany z głazów falochron.
Marmari, miasteczko na południowym brzegu, tonące w egzotycznej roślinności, spogląda na niebieskie wody zatoki z wysepkami na horyzoncie. Położone w tej samej zatoce Figias, Kokinis są równie malownicze.	Na wschodnim brzegu wyspy, w najwęższej jej parti, niedaleko miasteczka Tsakei znajduje się urokliwa, bardzo piaszczysta plaża, głęboko wcięta w ląd, obramowana wysokimi zalesionymi brzegami.
widok na wysepki Megalonisios, Chersonisi, Laberuza	zatoka Kastri na południowym brzegu Evii
KARISTOS Największe miasto na południu Evii. Jego port zapewnia połączenie promowe z Rafiną blisko Aten. Przy bulwarze nadmorskim zachował się wenecki fort z XIV w. strzegący portu. Na przeciw niego, przy skwerze bydynek muzeum eksponuje ceramikę, marmurowe stelle, fragmenty kolumn i posągów odnalezione w regionie. Karistos posiada przyjemną promenadę nadmorską, która prowadzi od fortu wzdłuż obszernego portu dla statków i łódek rybackich oraz jachtów. Przeciwną stronę bulwaru wypełnia szereg barów, sklepów i tawern.

Na skrzyżowaniu ulic, niedaleko nadbrzeża przetrwały pozostałości mauzoleum rzymskiego z II w. w formie świątyni zwanej „domem rzymskim”. Zbudowano ją na planie kwadratu z kolumnadą dokoła z 22 kolumnami w stylu jońskim. Na wzgórzu nad miastem wznosił się od XI w. zamek Castelrosso, najpierw bizantyjski, potem wenecki, następnie w posiadaniu tureckim aż do XIX w. Aktualnie pozostały z niego romantyczne ruiny. Można do nich podjechać autem dość krętą szosą prawie pod bramę.
DRAKOSPITA Evia posiada ciekawą osobliwość – „drakospita”, budowle uważane za legendarne domy smoków. Pochodzą z V–III w. pne, były układane z płaskich kamieni o różnych wymiarach bez jakiegokolwiek spoidła i używane podczas wielu setek lat, jak o tym świadczy znaleziona w nich przez archeologów ceramika. Na Evii znajdują się 23 takie „domy dragonów” w kilku miejscach, największy jest na szczycie Ochi lecz dostępny jedynie pieszo. Trzy mniejsze są blisko szosy między Styra a Kapsali. Do następnych można dojechać oznakowaną drogą z Kapsali (3,5 km) poprzez pola i podejść ścieżką od parkingu w górę jeszcze 100 m. W lesie kryją się kamienne domostwa składające się z głównego domu, mniejszego budynku zapewne gospodarczego, połączonych murami otaczającymi dziedziniec między nimi. Domy zachowały prawie kompletne dachy ułożone z wielkich, płaskich płyt kamiennych nasuwanych na siebie „na zakładkę”.


Teraz środkiem dachu biegnie „szpara” wpuszczająca trochę światła do wnętrza.	Do jednego z domów przylega pomieszczenie na planie kwadratu nakryte kopułą. Przeznaczenie tych budowli nie jest znane; schrony, obserwatoria, sanktuaria ?

SKYROS Skyros, najbardziej południowa i największa wyspa z archipelagu Sporad na Morzu Egejskim. Dostępna statkiem z Volos, ale najbliżej na nią jest z portu Kymi na wyspie Evia. Legendarnie związana jest z Achillesem, który stąd wyruszył na wojnę trojańską. Stolicą jest miasto Skyros, położone na wysokiej, skalistej górze, po przeciwnej stronie wyspy niż port Linaria. Z dala bieli się piramidą domów. Ulice są wąskie, strome, przewidziane na transport osiołkowy. Nad miastem góruje forteca powenecka - Kastro, skąd roztacza się rozległy widok na ląd i morze.		tradycyjne buty wyspiarzy

		Skyros nie posiada zbyt wielu asfaltowych dróg, to bardzo skalista i górzysta wyspa, najwyższy szczyt Vuva liczy 792 m npm. Na Skyros są piaszczyste plaże jak Aherunas, Gialos, Megalos, Kalamitsa i kamieniste koło Atsitsa. Uroku dodają małe kapliczki rozsiane w terenie, czasem trudno dostępne. Skyros zachowało wiele z tradycyjnego folkloru; sklepy w stolicy sprzedają ceramiczne kolorowo malowane talerze i naczynia, rzeźbione wyroby drewniane, szczególnie meble. Z folklorem można lepiej zapoznać się w muzeum Faltaits w starym domostwie, które posiada kolekcje cennych rzeźbionych mebli, tradycyjnych ubiorów i ogromny zbiór dawnych gazet, czasopism i wydawnictw. Na wyspie jest też muzeum archeologiczne.